Evlilik Sözleşmesi

Evlilik Sözleşmesinin Önemi ve İçeriği

Evlilik Sözleşmesi (Mal Rejimi Sözleşmesi) Nedir?

Evlilik sözleşmesi medyaya yansıyan yönüyle içeriği genel olarak yanlış bilinen konulardan biridir. Toplumda içerik olarak evlilik birliğinin devamı süresince eşlerin birbirlerine karşı yükümlülüklerini, boşanma ihtimalindeki koşulları düzenleyen bir sözleşme olarak bilinmektedir. Taraflar, ”Evlilik birliği içerisinde asla çocuk sahibi olunmayacak.”, “Boşanma halinde erkek eş kadın eşe 500.000 TL verecek.” gibi… bir, evlilik sözleşmesi adıyla bilinen bir sözleşme düzenlese dahi bu ‘’ evlilik sözleşmesi ‘’ geçerli olmayacaktır.

Türk hukukunda evlilik sözleşmesi olarak bilinen fakat aslında hukuk düzenindeki ismi “mal rejimi sözleşmesi” olan bir sözleşme türü mevcuttur. Bu sözleşmeyle eşler evlilik birliği içindeki edinilen malların ne şekilde kime ait olacağına ilişkin bir anlaşma yaparak, yasal mal rejimi türünden farklı bir mal rejimi belirlerler.

Yasal Mal Rejimi ve Değişiklikleri

Yasal mal rejimi, evlilikleri öncesi veya süresince herhangi bir mal rejimi sözleşmesi düzenlememiş çiftlerin boşanmaları halinde uygulanacak olan rejimdir. Hukuk sistemimizde yasal mal rejimi “Edinilmiş Mallara Katılma”dır.

01.01.2002 tarihinden önce yasal rejimin mal ayrılığına dayandığı sistemde, eşler arasında kişisel mallar ve edinilmiş mallar ayrımı olmayıp, boşanma halinde hak kayıpları yaşanmakta idi. Mal rejimi sistemini değiştiren düzenleme sonrası kurulan evliliklerde direkt olarak edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanmaktadır. 01.01.2002’den önce evlenip sonrasında boşanmaya çalışan çiftler için ise bu tarihten öncesi için mal ayrılığı rejimi, sonrası için ise edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır.

Edinilmiş mallara katılma rejimine göre eşlerin malları arasında kişisel mallar ve edinilmiş mallar ayrımı yapılmaktadır. Kabaca özetlemek gerekirse; edinilmiş mallar, tasfiye sonrasında oluşan değerin paylaştırılmasında bir etken iken kişisel mallar eşlerin paylaştırılmayan değerleri olarak korunacaktır.

Mal Rejimi Sözleşmelerinin Etkisi

Halk arasında “evlilik sözleşmesi” olarak isimlendiren mal rejimi sözleşmelerinde, yasa koyucu eşlere malvarlıklarını yönetmesi konusunda özgürlük tanımıştır. Bu rejimler yasada tipik olarak; mal ortaklığı, mal ayrılığı ve paylaşmalı mal ayrılığı rejimleri şeklinde belirlenmiştir. Yasal mal rejiminde eşlerin katılma alacakları hesaplanır, denkleştirme yapılır ve nihayetinde çıkan miktar ( artık değer ) yarı yarıya paylaştırılır.

Mal rejimi sözleşmeleri ise yukarıda belirtilen rejimlerden birinin seçilerek evlilik süresince edinilmiş mallar ve kişisel mallarda düzenleme yapılma imkanı yani malvarlıklarının değerlendirilmesinde eşlere bir serbesti sunar.

Mal rejimi sözleşmeleri ile eşlerin artık değer paylarından feragat etmeleri mümkündür. Bunun yanında eşlerin; malların yönetimini diğer eşe bırakmaları, katılma alacağı faizlerinden feragat etmeleri, paylı mülkiyetle idare edilen malların diğer eşin rızası aranmadan tasarruf edilmesi yetkisi
vermeleri ve bu gibi mal rejimi sözleşmelerinin amacının dışına çıkmayan feragat ve yetkilendirmelerde bulunmaları mümkündür.

Mal Rejimi Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

Hukukumuzda kural olarak sözleşmelerde şekil serbestisi vardır. Ancak yine kanunla bazı sözleşmelerin şekline ilişkin düzenlemeler yapılarak birtakım istisnalar getirilmiştir. Mal rejimi sözleşmesi de şekil şartına bağlanmış olan sözleşmelerden biridir.

Düzenlemelere göre; mal rejimi sözleşmesi noterde yapılmak zorundadır. Noterde yapılan mal rejimi sözleşmesi düzenleme yahut onaylama şeklinden yapılabilmektedir. Ancak ilgili düzenlemede buna da bir istisna getirilmiştir. Buna göre taraflar evlenme başvurusu sırasında da yazılı olarak hangi mal rejimini seçtiklerini bildirme imkanına sahiptirler.

Kural olarak tarafların mal rejimi sözleşmesi yapabilmesi için ayırt etme gücüne sahip olmaları gerekmektedir. Küçük ya da kısıtlı olanların mal rejimi sözleşmesi yapabilmeleri için yasal temsilcilerinin rızasını almak zorundadırlar.

Mal rejimi sözleşmesine ayrıca taraflarca ve taraflardan küçük ya da kısıtlı olan yerine gerekirse yasal temsilcisi tarafından imzalanma zorunluluğu getirilmiştir.

Mal Rejimi Sözleşmelerinin Geçerliliği ve Süresi

Sözleşmenin konusu, şekli, kimler tarafından imzalanacağı Türk Medeni Kanunu’nda detaylı olarak belirtilmiştir.

• Noterde yapılmalıdır, düzenleme veya onaylama şeklinde yapılmalıdır. Kendi el yazısı ile hazırladıkları ve imzaladıkları belge hukuken geçerli değildir.
• Sözleşme içeriği, yasanın belirlediği şekilde olmalıdır. Kanunda ismi geçen mal rejimlerinden (mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı, mal ortaklığı) hangisinin tercih edildiği sözleşmede belirtilmelidir.
• Evlenmeden önce veya evlilik sonrasında imzalanabilir. Sözleşmede süre şartı bulunmamaktadır.
• Sözleşme, ancak eşler ya da evlenecek olan çiftler arasında imzalanabilir.
• Sözleşmeyi imzalayacak olan kişiler, ayırt etme gücüne sahip olmalıdır. Eğer 18 yaşından küçük veya kısıtlı ise yasal temsilcisinin rızası alınmalıdır.

Mal Rejimi Sözleşmesi: Zorunluluk ve Seçenekler

Evlilik sözleşmesi, mal rejimi sözleşmesi, kanunda eşlere tanınmış bir seçim hakkıdır. Eşler evlilik sözleşmesi ile yasal mal rejimi türünden farklı bir mal rejimi belirleme imkanına sahiptirler. Ancak; bu sözleşme bir zorunluluk değildir. Taraflar bu sözleşmeyi yapmadıkları takdirde evlilik birlikleri içerisinde Türk Medeni Kanunu’nca belirlenen yasal mal rejimi türü olan edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olacaktır.

Not: Bu makalede verilen bilgiler genel bilgilerdir ve her durum için geçerli olmayabilir. Evlilik hukuku ile ilgili danışmanlık almak için bir ceza avukatından destek almanız önemlidir. Adana Evlilik Avukatı Mert Yaka’nın ofis adresini görüntülemek için tıklayınız.